Yeşil pasaport (hususi pasaport), Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan belirli meslek gruplarına ve devlet memurlarına verilen, diğer pasaport türlerine göre daha avantajlı olan bir pasaport türüdür. Bu pasaport türü, vize muafiyeti gibi pek çok avantaj sağladığı için oldukça talep görmektedir. Yeşil pasaport almaya hak kazanabilecek meslekler ve kişiler belirli yasal düzenlemelere bağlıdır.

1. Devlet Memurları

Yeşil pasaport, en çok devlet memurları arasında bilinir ve kullanılır. Ancak her devlet memuru bu pasaportu alma hakkına sahip değildir. Belirli bir kadro derecesinde olan devlet memurları bu pasaportu alabilir. Özellikle, 1., 2. ve 3. derecedeki kadrolarda görev yapan memurlar ve bu kadrolarda belirli bir süre çalışan emekliler yeşil pasaport alabilir.

1.1 Memur Kadroları ve Dereceler

• 1. Derece Kadro: Bu kadroda görev yapan üst düzey yöneticiler (müsteşar, genel müdür gibi).
• 2. Derece Kadro: Daire başkanları, bazı uzmanlık pozisyonları gibi yönetici pozisyonları.
• 3. Derece Kadro: Şube müdürleri, uzmanlar ve diğer bazı yönetici pozisyonları.

Bu kadro derecelerine sahip olanlar, çalışma süreleri boyunca yeşil pasaport alma hakkına sahiptir. Ayrıca, bu hak emeklilik durumunda da devam eder.

2. Belediye Başkanları ve İl Genel Meclisi Üyeleri

Belediye başkanları, görev süreleri boyunca yeşil pasaport alabilirler. Ancak, bu hak yalnızca büyükşehir, il ve ilçe belediye başkanları için geçerlidir. Ayrıca, il genel meclisi üyeleri de görev süreleri boyunca bu pasaportu alabilirler.

3. Eski Kamu Görevlileri

Daha önce devlet memuru olarak görev yapmış, belirli bir süre görevde kalmış ve emekli olmuş kişiler, yeşil pasaport almaya hak kazanabilir. Bu durum, genellikle 1., 2. veya 3. dereceden emekli olmuş memurlar için geçerlidir.

4. Bazı Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) ve Banka Çalışanları

Kamu iktisadi teşebbüslerinde (KİT) ve kamu bankalarında belirli pozisyonlarda çalışanlar da yeşil pasaport alabilir. Bu kişilerin belirli bir kadro derecesinde çalışıyor olmaları veya belirli bir süre bu pozisyonda görev yapmış olmaları gerekmektedir.

5. Öğretim Üyeleri ve Akademisyenler

Üniversitelerde görev yapan profesörler, doçentler ve yardımcı doçentler gibi akademik personel de yeşil pasaport alabilir. Ancak bu hak, devlet üniversitelerinde görev yapan akademisyenler için geçerlidir.

6. İhracatçılar

Belirli bir ihracat hacmine sahip olan şirket sahipleri veya yöneticileri de yeşil pasaport alabilir. Türkiye'de belirli bir yıl içinde 500.000 dolar ve üzeri ihracat gerçekleştiren firmaların sahipleri, ortakları veya belirli yöneticileri bu pasaporta başvurabilirler.

7. Barolar, Odalar ve Birlikler

Barolar, odalar ve birlikler gibi belirli meslek örgütlerinde yönetici pozisyonunda olan kişiler de yeşil pasaport alabilir. Bu kişiler, başkanlık veya yönetim kurulu üyeliği gibi görevlerde bulunuyorsa, görev süreleri boyunca yeşil pasaport hakkına sahip olabilirler.

8. Yeşil Pasaportun Avantajları

Yeşil pasaport, sahiplerine birçok avantaj sunar. Bu avantajlar arasında en önemlisi vize muafiyeti gelmektedir. Yeşil pasaport sahipleri, birçok Avrupa ülkesine ve bazı diğer ülkelere vizesiz seyahat edebilir. Ayrıca, bu pasaportun geçerlilik süresi de diğer pasaport türlerine göre daha uzundur ve sahipleri için yurt dışı çıkış harcı gibi bazı ücretlerden muafiyet söz konusudur.

9. Yeşil Pasaport Alma Süreci

Yeşil pasaport almak için ilgili kişi veya kurumlar, gerekli belgelerle birlikte başvuruda bulunmalıdır. Bu süreç genellikle şu adımlardan oluşur:

• İlgili kurumdan yeşil pasaport alma hakkının bulunduğuna dair resmi yazı alınması.
• Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapılması.
• Pasaport harcının ödenmesi (yeşil pasaport harcı diğerlerine göre daha düşük olabilir veya hiç olmayabilir).
• Gerekli belgelerin teslim edilmesi ve başvurunun onaylanması.

10. Sonuç

Yeşil pasaport, belirli meslek gruplarına ve devlet memurlarına sağlanan önemli bir ayrıcalıktır. Bu pasaporta sahip olma hakkı, belirli yasal düzenlemeler ve kriterlerle sınırlandırılmıştır. Özellikle devlet memurları, ihracatçılar, akademisyenler ve belirli kamu görevlileri bu pasaporttan yararlanabilir. Vize muafiyeti gibi avantajları sayesinde yeşil pasaport, sahiplerine dünya genelinde daha kolay seyahat imkânı sunmaktadır.